Ο καφές είναι ένα από τα πιο γνωστά και ευρέως καταναλισκόμενα ροφήματα, με την παγκόσμια κατανάλωση να έχει ξεπεράσει τα 9 τρις κιλά το 2014!
Δεν αποτελεί έκπληξη, επομένως, το έντονο ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας για τη μελέτη των ιδιοτήτων του καφέ στην υγεία του ανθρώπου.
Βασικό χαρακτηριστικό του καφέ, εκτός από την καφεΐνη που περιέχει, είναι η περιεκτικότητά του σε αντιοξειδωτικές ουσίες. Στον καφέ έχουν ανιχνευθεί περισσότερες από 1.000 ουσίες που χαρακτηρίζονται ως «αντιοξειδωτικά».
Οι κύριες αντιοξειδωτικές ουσίες του καφέ ανήκουν στην κατηγορία των πολυφαινολών και είναι τα διτερπένια (καφεστόλη και καχεόλη) και τα χλωρογενικά οξέα. Η ποικιλία, το ψήσιμο των καρπών και ο τρόπος παρασκευής του ροφήματος παίζουν σημαντικό ρόλο στην τελική συγκέντρωση του καφέ σε αντιοξειδωτικά.
Ακούγοντας τη λέξη «αντιοξειδωτικά», το μυαλό μας πηγαίνει συνήθως στα φρούτα και στα λαχανικά. Κατά γενική ομολογία, η κατανάλωση 5-7 μερίδων φρούτων και λαχανικών ημερησίως εξασφαλίζει την πρόσληψη μεγάλης ποσότητας αντιοξειδωτικών από τη διατροφή μας. Ο δυτικός τρόπος ζωής, ωστόσο, οδηγεί σε όλο και μικρότερη κατανάλωση των δύο αυτών ομάδων τροφίμων. Είναι χαρακτηριστικά τα αποτελέσματα μελέτης που διεξήχθη στη Νορβηγία, σύμφωνα με την οποία η κατανάλωση δύο φλιτζανιών καφέ ημερησίως συνεισέφερε κατά 64% στην συνολική καθημερινή πρόσληψη αντιοξειδωτικών, σε αντίθεση με συνεισφορά μόλις 10% και 2,3% από φρούτα και λαχανικά αντίστοιχα! Η έρευνα έδειξε επίσης ότι η βιοδιαθεσιμότητα των αντιοξειδωτικών (δηλαδή η ικανότητα εύκολης απορρόφησής τους) που προσλαμβάνουμε από τον καφέ είναι υψηλή. Σκεφτείτε ότι ένα στιγμιαίος καφές, για παράδειγμα, έχει 5,5 φορές περισσότερα αντιοξειδωτικά από ένα ανάμεικτο χυμό πορτοκάλι καρότο, ενώ αντίστοιχα ένας ελληνικός καφές περιέχει 6,8 φορές περισσότερα αντιοξειδωτικά. Επομένως, ο καφές, σε συνδυασμό με κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, μπορεί να προσφέρει στον οργανισμό μας τις απαραίτητες ουσίες που χρειάζεται.
Η καθημερινή πρόσληψη αντιοξειδωτικών ουσιών μέσω της διατροφής μας ενισχύει την άμυνα του οργανισμού μας. Tα αντιοξειδωτικά προστατεύουν τα κύτταρα από την απόπτωση, δηλαδή καθυστερούν τον κυτταρικό θάνατο. Η πρόσληψη αντιοξειδωτικών γίνεται από πληθώρα τροφίμων. Οι κύριες ουσίες που δρουν ενάντια της οξείδωσης είναι οι βιταμίνες A, C και Ε, τα καροτενοειδή και οι πολυφαινόλες (φλαβονοειδή, ανθοκυανίνες, φαινολικά οξέα κ.ά.). Τα αντιοξειδωτικά είναι γνωστά για τη δράση τους κατά της «οξείδωσης» του σώματός μας, η οποία συμβάλλει στην εμφάνιση νοσημάτων, όπως τα καρδιαγγειακά, ο καρκίνος και οι νευροεκφυλιστικές ασθένειες (νόσος Πάρκινσον, Αλτσχάιμερ).
Οι δράσεις των αντιοξειδωτικών του καφέ εστιάζονται επίσης στην προστασία του τοιχώματος των αγγείων και στον έλεγχο της οξείδωσης της «κακής» LDL χοληστερόλης. Για τη μείωση του κινδύνου ανάπτυξης νευροεκφυλιστικής διαταραχής, η βιβλιογραφία προτείνει τη δράση των αντιοξειδωτικών ενάντια στην καταστροφή των κυττάρων του εγκεφάλου, η οποία οφείλεται εν μέρει και στην πάροδο της ηλικίας.
Επομένως, μην παραλείπετε τον καθημερινό σας καφέ και να καταναλώνετε φρούτα και λαχανικά, για την ενίσχυση της άμυνας του οργανισμού.